tofaş kuş serisi ne demek?

Tofaş Kuş Serisi olarak bilinen Şahin, Doğan ve Kartal, Tofaş tarafından 1981-2010 yılları arasında üretilen bir orta sınıf otomobil serisidir. 1981 yılında üretime başlanan seri, 2010 yılında Etiyopya'daki Holland Car firmasının DOCC adlı modelin üretimiyle son bulmuştur. Üretilen modeller Fiat 124 ve ardılları olan 131 ve Regata'dan türetilmiş, motor ve aktarma organlarını İtalyan Fiat ve Lancia'dan almış olup önden motor, arkadan itişli yapı ile sedan ve station wagon gövde tiplerine sahiptir.

Kuş Serisi, Türkiye pazarı için 1981-2003 yılları arasında üretildi. 1970'li yılların teknolojisine sahip olmasına rağmen, 1990'lı yıllarda özellikle yedek parçasının bolluğu, ülke yollarına uyumu, kolay modifiye edilebilmesi ve uygun fiyatı sayesinde Türkiye'de çok tutuldu.¹ Yaklaşık 1,26 milyon adetle Türkiye'nin en çok üretilen ve satılan binek otomobil unvanına sahiptir.² Kuş Serisi, her konuda başka bir şirket olan Oyak-Renault tarafından üretilen Renault 12'nin ana rakibi olarak kabul edildi. Emniyet Genel Müdürlüğü, Jandarma Genel Komutanlığı ve PTT gibi kamu kuruluşları tarafından da kullanılmış, özellikle taksi şoförleri tarafından tercih edilmiştir. Diğer Tofaş ürünleri gibi bir yıl üretici ve üç yıl paslanmazlık garantisine sahipti.

Murat 131 (1976-1981)

Aralık 1976'de Murat 124 modelinden sonra üretime başlayan ve Şubat 1977'de satışa sunulan Murat 131, Fiat 131 Mirafiori'nin Türkiye pazarına uyarlanmış şekliydi.³ İlk seferde sadece 1.3 litre, çifte boğaz Solex karbüratörlü, "OHV" supap düzenine sahip sıralı 4 silindirli benzin motoru (70 bg) ve 4 ileri manuel şanzıman ile satışa sunuldu.⁴ 1978 yılında da station wagon modelinin üretimi başladı.

Tofaş Murat 131 1300 front.jpg|Murat 131 1300 (ön) Tofaş Murat 131 1300 rear.jpg|Murat 131 1300 (arka)

Birinci nesil (1981-1988)

İlk model (1981-1984)

1981 yılında İtalyan kardeşinin parçalarıyla tasarımı güncellenen Murat 131, "Şahin" ve "Kartal" isimlerini aldı. Şahin, Fiat 131 Mirafiori muadili ekonomik aile sedanı iken Kartal da Fiat 131 Panorama muadili station wagon olarak piyasaya sürüldü.⁵⁶ Bu kez 1.3 litre Weber karbüratörlü OHV (65 bg) veya 1.6 OHV (75 bg) motorlar ve standart 4 ileri ve opsiyonel 5 ileri manuel şanzıman kullanıldı.⁷ Bu model Kartal aynı zamanda kambur kasa olarak da bilinmektedir.

Şahin ve Kartal'ı aynı yılın Eylül ayında Fiat 131 Supermirafiori muadili daha lüks donanımlara sahip bir sedan olan "Doğan" takip etti.⁸ Doğan, standart olarak 5 ileri şanzımana ve bir hız göstergesine sahipti ve ayrıca tamamen kumaş döşemeli bir iç mekana, ısıtmalı bir arka cama kavuştu ve ön kapı havalandırma pencereleri çıkarıldı.⁹ Bagaj bölmesi tamamen halı kaplıydı ve süspansiyon, yüksek hızlarda önden savrulmayı en aza indirecek şekilde ayarlandı.¹⁰ Şahin ve Kartal'da Murat 131'deki kare farlar kullanılmaya devam edilirken, Doğan ise dörtlü yuvarlak farlara sahipti.

1982-1984 Tofaş Murat 131 Doğan 1600 5 Vites.jpg|Murat 131 Doğan (ön) 1981-1984 Tofaş Murat 131 Doğan rear.jpg|Murat 131 Doğan (arka) Murat 131 Kartal.JPG|Murat 131 Kartal

Makyaj (1984-1988)

1984 yılında Kuş Serisi hafif bir şekilde yenilendi. Şahin ve Kartal'da dörtlü yuvarlak farlar, Doğan'da da büyük kare farlar bulunuyordu.¹¹

1985 yılında Murat 131 Kartal, sadece Türkiye'ye özgü bir tasarımla değiştirildi ve aracın arka kısmı C sütunundan itibaren yükseltilip büyütüldü. Kartal'da diğerlerinden farklı olarak beş bijonlu tekerlekler bulunuyordu. Daha sonra Kartal'ın geri vites lambaları park lambalarının üzerine eklendi ve Murat 131 ibaresi kaldırıldı.

Tofaş Murat 131 Şahin 1300.jpg|Murat 131 Şahin 1300 P1060123.1.jpg|Murat 131 Şahin 1600 (ön) P1060122.1.jpg|Murat 131 Şahin 1600 (arka)

Teknik özellikler

<table> <thead> <tr class="header"> <th><p>Model</p></th> <th><p>Motor</p></th> <th><p>Kod</p></th> <th><p>Hacim</p></th> <th><p>Silindir</p></th> <th><p>Valf</p></th> <th><p>Yakıt sistemi</p></th> <th><p>Güç @ d/dak</p></th> <th><p>Tork @ d/dak</p></th> <th><p>0–100 km hızlanma</p></th> <th><p>Azami hız</p></th> <th><p>Şanzıman</p></th> <th><p>Yıllar</p></th> </tr> </thead> <tbody> <tr class="odd"> <td><p><strong>Şahin 1300</strong></p></td> <td><p>1.3 L</p></td> <td><p>131.A6.016</p></td> <td><p>1.297 cc</p></td> <td><p>rowspan="4" style="text-align:center;| <a href="sıralı_dört_silindir_motor" title="wikilink">I4</a></p></td> <td><p>rowspan="4" style="text-align:center;| <a href="OHV" title="wikilink">OHV</a> 8v</p></td> <td><p>rowspan="4" style="text-align:center;| <a href="Karbüratör" title="wikilink">Karbüratör</a></p></td> <td><p>@ 6400 d/dak</p></td> <td><p>@4800 d/dak</p></td> <td><p>sn</p></td> <td><p>km/s</p></td> <td><p>4 ileri <a href="manuel_şanzıman" title="wikilink">manuel</a></p></td> <td><p>rowspan="4" style="text-align:center;| 1981-1988</p></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><strong>Şahin 1600</strong></p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| 1.6 L</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| 131.A1.016</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| 1.585 cc</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| @ 5400 d/dak</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| @3000 d/dak</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| 14.5 sn</p></td> <td><p>rowspan="3" style="text-align:center;| 160 km/s</p></td> <td><p>rowspan="2" style="text-align:center;| 4/5 ileri <a href="manuel_şanzıman" title="wikilink">manuel</a></p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="odd"> <td><p><strong>Kartal 1600</strong></p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> <tr class="even"> <td><p><strong>Doğan 1600</strong></p></td> <td><p>5 ileri <a href="manuel_şanzıman" title="wikilink">manuel</a></p></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> <td></td> </tr> </tbody> </table>

Serçe

1984 yılında da 6 yıl önce üretimden kalkan Murat 124'ün gövde kabuğu modernize edilerek Serçe isimli daha ucuz ve daha az donanım içeren modeli piyasaya sürülmüş, bir bakıma Murat 124 6 yıllık aradan sonra bantlara geri dönmüştü. 1.3 litre 70 bg OHV motor 4 ileri manuel şanzımanla donatılmıştı ve gövde Şahin'de olduğu gibi opak renklerle boyanıyordu.

1995 yılında Serçe'nin üretimi durduruldu. {{-}}

İkinci nesil (1988-2010)

İlk model (1988-1993)

1988 yılında Tofaş, İtalya'da üretimi sonlanan Fiat Regata'nın parçalarını (örn. farlar) satın alarak Murat 131 şasisi üzerine yerleştirip uyarladı. Yeni Kuş Serisi, Ocak ayında satışa sunuldu. Yeni farlar, etrafını saran üçgen köşe ışıkları ile geniş ve kare şeklindeydi. Izgara, siyah plastikten bir dizi ince dikey çapraz çubuğa sahiptir ve daha üst modellerde, ızgaranın üst kısmında gövde renginde öğeler yer almaktaydı. Makyajın ardından Şahin ve Doğan modelleri, biraz daha lüks olan Doğan modelindeki çeşitli üst sınıf donanım seçenekleri dışında neredeyse görsel olarak aynı kaldı. Yeni Kuş Serisi, önceki Murat 131'de kullanılan 1.6 L motor ile 4 ileri ve opsiyonel olarak 5 ileri manuel şanzımanla geliyordu. 4 ileri şanzımana sahip Şahin ve Kartal modellerinde vites kolu ön göğüs üzerinde bulunmaktaydı. Ayrıca Murat 131 ibaresi de tamamen çıkarıldı.¹²

Şahin ve Kartal modelleri, sınırlı üretim olarak 1.93 litrelik endirekt püskürtme sıralı 4 silindir Lancia dizel motoru ile geliyordu.¹³ Dizel motorlu Şahin ve Kartal, motorun ağır ve verimsiz oluşu, yüksek fiyatı nedeniyle fazla tercih edilmedi ve 1990 yılında üretimden kalktılar. Daha sonraki yıllarda benzinli modellere sahip kullanıcılar, araçlarını Audi 1.6 (CY) veya Isuzu 1.7 Circle-L (4EE2) turbo dizel motorlarıyla donatmıştır. 1988 yılında bir dizel Şahin, benzinli Şahin ve Serçe'nin anahtar teslim fiyatlarının toplamıyla alınabiliyordu.¹⁴

1990 yılından itibaren Şahin ve Kartal'da 5 ileri şanzıman standart hale geldi ve yeni jant kapakları kullanılmaya başlandı. Aynı yıl Doğan ve Kartal'ın yıldız jant, yan çıtalar, elektrikli ön cam, merkezi kilit, sis farları, far yıkama sistemi, farklı döşeme ve klima opsiyonu gibi daha lüks donanımlara sahip L modeli tanıtıldı. Yine bu modellerde elektronik ateşlemeli motor bulunuyordu. 1992'de bu modeller yerini Tempra'da kullanılan 1.6 L SOHC motora ve arkada üçüncü bir stop lambasına sahip kısa bir süre üretilen SL'ye bıraktı.

Amasra 356.JPG|Doğan L Tofaş Kartal in blue, front.jpg|Kartal (ön) Tofaş Kartal in blue, rear.jpg|Kartal (arka)

İlk makyaj (1993-1997)

1993 yılında makyajlanan Kuş Serisi, genel olarak BMW 3 Serisi E30'dan alınan yan aynalar ve doğal renkli sinyal lambaları ile dikkat çekiyordu. Şahin ve düz Kartal modelleri yenilenen jant kapakları hariç bunun dışında dışında pek bir yeniliğe sahip olmazken, SL modellerinin yerini alan Doğan ve Kartal SLX modelleri, yeni koltuklar, yenilenen direksiyon, yeni göstergeler, gövde rengi tamponlar, büyük "T" logosuna sahip ızgara ve alaşım jantlar kullanılmaya başlanmıştır.¹⁵ Doğan SLX'lerde ise ek olarak içten vidalı çizgili arka lambalar bulunmaktaydı. Ek olarak Doğan ve Kartal S olmak üzere SLX temelli daha ucuz ve düşük donanımlı modeli piyasaya sürüldü. Bu modellerde SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdı, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama bulunmamaktaydı.

1995 yılında Şahin ve düz Kartal modelleri de aynı şekilde yenilenerek 1.6 L SOHC motor, yeni koltuklar ve devir saatine sahip yeni göstergelere kavuştu. Yenilenen Şahin S adını aldı. Daha sonra yeni direksiyonda takılmaya başlandı. Doğan ve Kartal SLX'te ise 1995'te hidrolik direksiyon kullanılmaya başlandı ve 1996 yılında yeni yüksek orta konsola sahip oldu.

1995 yılından itibaren, akaryakıt fiyatlarının artmasıyla, LPG yakıt sistemli modeller başlangıçta taksi şoförleri için üretilmiş, zamanla sivil kullanıma da açılmıştır.

Tofaş Şahin Eminönü Belediyesi.jpg|Şahin Tofaş Şahin S, rear view.jpg|Şahin S Tofaş Doğan ca 1994.jpg|Doğan S Tofaş Kartal S blue.jpg|Kartal SLX (ön) Tofaş Kartal S wagon blue.jpg|Kartal SLX (arka)

İkinci makyaj (1997-2010)

1997 yılında yapılan son bir makyajla bu kez 1.4 L SOHC karbüratörlü (72 bg) veya 1.6 litre (80 bg) püskürtmeli benzinli motor ile geliyordu ve tüm modellerde büyük "T" logolu ızgara standart hale geldi. Aerodinamik yan aynalar, tamamen yenilenen iç döşeme ve güncellenen farlar da donanım özellikleri arasındaydı. Tipo Due (Fiat Tipo-Tempra-Alfa Romeo 145-Lancia Delta-Dedra) platformunda kullanılan 1.6 litre tek noktadan püskürtmeli motorda katalitik konvertör de bulunmaktaydı ve bu sayede Euro 93 Çevre Normu'na uygun hale geldi. Ayrıca hidrolik direksiyon tüm modellerde standart hale getirildi. 1.4 L motor ise Şahin 1.4'lerde mevcut olup pek rağbet görmemesi nedeniyle satışları düşük kaldı ve 1999'da enjeksiyonlu hale getirilerek 1.4 ie adını aldı.

1998 yılında Kartal'ın 5 kapılı panelvan Kargo modeli piyasaya çıktı.¹⁶ Kartal Kargo, iki koltuklu ve arka sac pencereli olup 600 kg yük taşıyabiliyordu. Siyah plastik bir iç döşemeye sahip olsa da standart olarak hidrolik direksiyona sahipti. Bu model çok ilgi görmeyip ağırlıklı olarak PTT gibi kamu kuruluşları tarafından kullanıldı ve 1999'da yerini Fiat Doblo'ya bıraktı. Yine bu dönemde Kartal'ın Mısır pazarı için yedi kişilik bir modeli üretildi.¹⁷

1999 yılında donanım sayısı düşürülerek Şahin 1.4 ve 1.6 ie donanımları ve Kartal düz Kartal ile 1.6 ie donanımları ile sunulurken Doğan ise yalnızca 1.6 ie donanımı ile sunuldu. Bu değişiklik ile basitleştirilmiş kapaklı jantlar bulunurken tüm modeller enjeksiyonlu hale getirildi. 2000 yılında yapılan bir yenilik ile Şahin ve Doğan'ın depo kapağı sol tarafa alınarak aracın bagaj hacmi genişletildi. Bu modeller "Kartal kesmesi" olarak da adlandırılmaktadır. 2003 sonrası ihracat pazarlarında tekrar orijinal depo kapağına dönüldü. Aynı zamanda Tofaş logoları kuş logoları ile değiştirildi ve yeni bir direksiyona sahip oldu.

TofasSahininAntalyafront.JPG|Şahin S (ön) TofasSahininAntalyaheck.JPG|Şahin S (arka) Tofaş Şahin.jpg|Şahin 1.6 ie Tofaş Doğan slx1.6ie 1998.jpg|Doğan SLX 1.6 ie TOFAS Kartal.jpg|Kartal SLX 1.6 ie

Üretiminin durması

Kuş Serisi, önde uzunlamasına motor yerleşimi, ön tekerleklerde MacPherson süspansiyon sistemi ve arkada hareketli aks ile arkadan itiş platformuna sahipti. Büyük ölçüde düşük fiyat, sağlam tasarımı ve düşük bakım maliyetleri nedeniyle 1980'ler ve 1990'lardaki yüksek popülaritesi sayesinde büyük bir satış başarısına sahipti. Bununla birlikte, sahip olduğu tasarım, şanzıman, yakıt deposu ve şaft tüneli çok yer kapladığı için çok sıkışık bir yolcu bölmesine neden olmaktaydı. Yine 1970'lerin ortalarında bir İtalyan binek aracı olarak köklerinden dolayı tasarım, ABS, hava yastıkları ve çekiş kontrolü dahil olmak üzere çeşitli güvenlik ekipmanı standartlarından yoksundu.¹⁸

Kuş Serisi, Türkiye'nin AB Gümrük Birliği'ne girmesinin ardından 1990'ların ortalarında modern ithal arabaların pazarı doldurması, zamanla Türkiye'de üretilen otomobillerin Avrupa egzoz emisyon standartlarına uygun olarak üretilmeye başlanması ve tasarımlarının muadillerine göre eskimeleri nedeniyle azalan popülaritesi sonucu satışları düşmeye başladı. Daha yakın zamanlarda, çoğu Kuş Serisi araç benzin fiyatları arttıkça ve arabaları değiştirilmemiş haliyle finansal olarak olanaksız hale getirdikçe sonradan LPG'li hale getirildi. Türkiye'nin devam eden Avrupa Birliği'ne giriş müzakereleri ve ardından uygulanan yönetmelikler nedeniyle taksi kullanımına uygun görülmeden önce Türkiye'nin taksi pazarını da domine etmekteydi.¹⁹ 1993 yılında Kuş Serisi toplam 95.402 adet satış rakamı ile Türkiye'deki satılan araçların %38,8'ini oluşturmaktayken²⁰ 2001 yılında bu oran %4,1'e kadar düştü.²¹

Kuş Serisi'nin üretimine Haziran 2002 tarihinde genel olarak son verildi.²² Taksicilerin talebi üzerine özel sipariş olarak üretilen modellerinde Temmuz 2003 tarihinde sona ermesiyle Kuş Serisi Türkiye pazarından çekildi²³ ve yerini Fiat Albea ve Palio'ya bıraktı. Mısır ve Azerbaycan pazarı için üretim 2006 yılına kadar devam ederken Mısır'daki üretimi ise 2009'da²⁴ ve Etiyopya'daki DOCC modelinin üretimi 2010 yılında sona erdi.²⁵

Modeller

İkinci nesil Kuş Serisi birçok farklı modelde üretilmiştir.

• Şahin - 1988-1994: 1.6 L OHV motora sahip 4 (1990'a kadar) ve 5 ileri şanzıman seçenekli standart model.
• Şahin D - 1989-1991: 1.9 L SOHC dizel motora sahip modeli.
• Şahin S - 1995-1999: Şahin'in 1.6 L SOHC motora sahip modeli.
• Şahin 1.4 - 1997-1999: Şahin S'nin 1.4 L SOHC motora sahip modeli.
• Şahin 1.4 ie - 1999-2002: Şahin 1.4'ün halefi enjeksiyonlu motora sahip modeli. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır.
• Şahin 1.6 ie - 1999-2002: Şahin S'nin halefi enjeksiyonlu motora sahip modeli. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır.
• Doğan - 1988-1990: 1.6 L OHV motora sahip standart model.
• Doğan L - 1990-1992: Doğan'ın farklı döşeme, elektrikli ön camlar, orta konsol far yıkama, sis lambası, klima opsiyonu ve yıldız jantlara sahip modeli.
• Doğan SL - 1992: Doğan L'den farklı olarak yeni 1.6 L SOHC motor ve üçüncü bir stop lambasına sahip model.
• Doğan SLX - 1993-1997: Doğan SL'nin halefi hidrolik direksiyon ve beş kollu alaşım jantlara sahip model.
• Doğan S - 1993-1999: Doğan SLX altyapısına sahip düşük donanımlı model. SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdır, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama yoktur.
• Doğan SLX 1.6 ie - 1997-1999: Doğan SLX'in halefi enjeksiyonlu motora ve altı kollu alaşım jantlara sahip model.
• Doğan 1.6 ie - 1999-2002: Doğan SLX 1.6 ie'nin halefi basitleştirilmiş kapaklı jantlara sahip model. Daha sonra depo kapağı sol tarafa alınmıştır.
• Kartal - 1988-2002: Standart model. Başlangıçta 1.6 L OHV motora sahip 4 (1990'a kadar) ve 5 ileri şanzıman seçenekli idi. 1993 yılında 1.6 L SOHC motora sahip oldu. 1999-2002 yılları arasında üretilenler HD olarak da bilinmektedir.
• Kartal D - 1989-1991: 1.9 L SOHC dizel motora sahip model.
• Kartal L - 1990-1992: Kartal'ın farklı döşeme, elektrikli ön camlar, hız göstergesi, orta konsol far yıkama, sis lambası, klima opsiyonu ve yıldız jantlara sahip modeli.
• Kartal SL - 1992: Kartal L'den farklı olarak yeni 1.6 SOHC motora sahip model.
• Kartal SLX - 1993-1997: Kartal SL'nin halefi hidrolik direksiyon ve beş kollu alaşım jantlara sahip model.
• Kartal S - 1993-1999: Kartal SLX altyapısına sahip düşük donanımlı model. SLX'in aksine tampon ve aynalar boyasızdır, üçüncü stop lambası, sis farı ve far yıkama yoktur.
• Kartal Kargo - 1998-1999: Kartal'ın yük taşıma amaçlı modeli.
• Kartal SLX 1.6 ie - 1997-1999: Kartal SLX'in halefi enjeksiyonlu motora ve altı kollu alaşım jantlara sahip model.
• Kartal 1.6 ie - 1999-2002: Kartal SLX 1.6 ie'nin halefi basitleştirilmiş kapaklı jantlara sahip model.

<div class="small">

Notlar: D: Dizel; S: Süper; L: Lüks; SL: Süper Lüks; SLX: Süper Lüks Ekstra; ie: Enjeksiyon anlamına gelmektedir.

</div>

Teknik özellikler

Model	Motor	Kod	Hacim	Silindir	Valf	Yakıt sistemi	Güç @ d/dak	Tork @ d/dak	0–100 km hızlanma	Azami hız	Şanzıman	Yıllar
Benzinli motorlar
Şahin 1.4	rowspan="2" style="text-align:center;| 1.4 L	rowspan="1" style="text-align:center;| 131.F4.016	rowspan="2" style="text-align:center;| 1.372 cc	rowspan="23" style="text-align:center;| I4	rowspan="2" style="text-align:center;| SOHC 8v	rowspan="1" style="text-align:center;| Karbüratör	rowspan="1" style="text-align:center;| @ 5500 d/dak (SAE)	rowspan="1" style="text-align:center;| @3500 d/dak (SAE)	rowspan="1" style="text-align:center;| 13.5 sn	rowspan="1" style="text-align:center;| 162 km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 5 ileri manuel	rowspan="1" style="text-align:center;| 1997-1999
Şahin 1.4 ie	rowspan="1" style="text-align:center;| 131.F5.016	rowspan="1" style="text-align:center;| Tek noktadan enjeksiyon	rowspan="1" style="text-align:center;| @ 5500 d/dak (SAE)	rowspan="1" style="text-align:center;| @3500 d/dak (SAE)	rowspan="1" style="text-align:center;| 13.5 sn	rowspan="1" style="text-align:center;| 162 km/s	rowspan="1" style="text-align:center;| 1999-2002
Şahin	rowspan="21" style="text-align:center;| 1.6 L	rowspan="3" style="text-align:center;| 131.A1.016	rowspan="7" style="text-align:center;| 1.585 cc	rowspan="7" style="text-align:center;| OHV 8v	rowspan="15" style="text-align:center;| Karbüratör	rowspan="7" style="text-align:center;| @ 5250 d/dak (SAE)	rowspan="7" style="text-align:center;| @3250 d/dak (SAE)	rowspan="7" style="text-align:center;| 13.9 sn	rowspan="7" style="text-align:center;| 160 km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 4/5 ileri manuel	rowspan="2" style="text-align:center;| 1988-1992
Kartal
Doğan	rowspan="19" style="text-align:center;| 5 ileri manuel	rowspan="1" style="text-align:center;| 1988-1990
Doğan L	rowspan="4" style="text-align:center;| 131.A2.016	rowspan="2" style="text-align:center;| 1990-1992
Kartal L
Şahin	rowspan="2" style="text-align:center;| 1993-1994
Kartal
Şahin S	rowspan="2" style="text-align:center;| 131.D2.016	rowspan="14" style="text-align:center;| 1.581 cc	rowspan="14" style="text-align:center;| SOHC 8v	rowspan="2" style="text-align:center;| @ 5500 d/dak (SAE)	rowspan="2" style="text-align:center;| @3250 d/dak (SAE)	rowspan="2" style="text-align:center;| 13.2 sn	rowspan="2" style="text-align:center;| 165 km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 1995-1999
Kartal
Doğan SL	rowspan="6" style="text-align:center;| 131.D1.016	rowspan="6" style="text-align:center;| @ 5800 d/dak (SAE)	rowspan="6" style="text-align:center;| @3250 d/dak (SAE)	rowspan="6" style="text-align:center;| 13.1 sn	rowspan="6" style="text-align:center;| 170 km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 1992
Kartal SL
Doğan SLX	rowspan="2" style="text-align:center;| 1993-1997
Kartal SLX
Doğan S	rowspan="2" style="text-align:center;| 1993-1999
Kartal S
Doğan SLX 1.6 ie	rowspan="6" style="text-align:center;| 131.F3.016	rowspan="6" style="text-align:center;| Tek noktadan enjeksiyon	rowspan="6" style="text-align:center;| @ 5500 d/dak (SAE)	rowspan="6" style="text-align:center;| @3000 d/dak (SAE)	rowspan="6" style="text-align:center;| 13.1 sn	rowspan="6" style="text-align:center;| 170 km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 1997-1999
Kartal SLX 1.6 ie
Kartal HD	rowspan="4" style="text-align:center;| 1999-2002
Şahin 1.6 ie
Doğan 1.6 ie
Kartal 1.6 ie
Dizel motorlar
Şahin D	rowspan="2" style="text-align:center;| 1.9 L	rowspan="2" style="text-align:center;| 149.A1 016	rowspan="2" style="text-align:center;| 1.929 cc	rowspan="2" style="text-align:center;| I4	rowspan="2" style="text-align:center;| SOHC 8v	rowspan="2" style="text-align:center;| Tek noktadan enjeksiyon	rowspan="2" style="text-align:center;| @ 4600 d/dak (SAE)	rowspan="2" style="text-align:center;| @2200 d/dak (SAE)	rowspan="2" style="text-align:center;| sn	rowspan="2" style="text-align:center;| km/s	rowspan="2" style="text-align:center;| 5 ileri manuel	rowspan="2" style="text-align:center;| 1989-1991
Kartal D

Üretim

Kuş Serisi, 1977-2002 yılları arasında toplam 1,26 milyon adet üretilmiş olup Türkiye'nin en çok üretilen ve satılan binek otomobil unvanına sahiptir.²⁶

Yıl	Şahin	Doğan	Kartal	Yıl	Şahin	Doğan	Kartal
1977	20.622	-	-	1990	37.593	26.000	21.797
1978	19.426	-	-	1991	41.993	28.689	21.073
1979	21.656	-	-	1992	56.610	45.532	23.173
1980	12.350	-	-	1993	74.720	67.793	27.647
1981	8.721	881	3.279	1994	50.243	42.109	11.879
1982	6.881	6.278	1.545	1995	39.481	23.662	15.167
1983	10.390	6.583	3.564	1996	23.357	18.524	11.562
1984	14.889	7.634	4.349	1997	33.944	21.650	13.874
1985	12.988	9.234	6.836	1998	31.525	10.630	12.433
1986	17.375	14.129	8.947	1999	19.382	4.858	12.433
1987	20.968	20.998	11.585	2000	20.775	9.774	14.267
1988	20.975	21.264	15.109	2001	8.349	1.063	1.005
1989	22.342	18.564	17.654	2002	3.121	8	4

Kuş Serisi, Türkiye dışında 1991 yılında Mısır'da Nasr otomobil şirketi ortaklığı ile montajına başlandı.²⁷ Kartal'ın 2003 yılında üretimden çıkarılmasına ve sonunda Doğan'ın yerini Şahin 1400 S ile 1600 SL'e bırakmasına rağmen, Türkiye pazarındaki modelleriyle aynı değişikliklere uğradı. Nasr tarafından üretilen Şahin'de 1.6 litre püskürtmeli motor bulunuyordu. Üretim kademeli olarak Mısır'a kaydırıldı ve yerel olarak üretilen parçaların oranı 2006 yılına kadar %45'e ulaştı.²⁸ 2006 yılından sonra Tofaş, Şahin'in gövde parçalarını CKD olarak Mısır'da Nasr otomobil şirketine sattı. Şahin'in üretimi 2009 yılında Nasr şirketinin kapanmasıyla sona erdi.²⁹³⁰

2006 yılında Hollanda temelli bir firma olan Holland Car, Etiyopya'da bir otomobil montaj tesisi kurdu ve Tofaş'tan CKD kitleri satın aldı.³¹ Holland Car DOCC adını alan Şahin, Etiyopya'da üretilen ilk otomobil olup³² 2010 yılına kadar sınırlı sayıda üretildi.³³ Yerini Çin'den gelen aynı boyutlarda çağdaş sedan modelleri aldı.

İhracat

Kuş Serisi, Türkiye pazarında satılmasının yanı sıra Azerbaycan, Gürcistan, Özbekistan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Suriye, Tunus, Libya, Makedonya ve Çin olmak üzere birçok ülkeye de ihraç edildi.³⁴³⁵³⁶ Aynı zamanda KKTC pazarı için de sağdan direksiyonlu modelleri üretilmiştir.

Kamu ve diğer hizmetlerde kullanımı

Kuş Serisi, üretildiği dönem boyunca çeşitli kamu kurumları ve diğer kuruluşlar tarafından yaygın olarak kullanıldı.

Şahin modeli, 1990'lardan 2000'li yılların ortalarına kadar Emniyet Genel Müdürlüğü tarafından rakibi Renault 12 Toros ile birlikte ekip otosu olarak kullanıldı. Bunun dışında Azerbaycan polisi tarafından da kullanıldı. Kartal modeli ise Jandarma Genel Komutanlığı tarafından tercih edildi. 2000'li yıllarda Kuş Serisi ve Toros, genel polis ve jandarma hizmetinde yerini Fiat Doblo ve Ford Transit Connect'e, trafik hizmetlerinde de ise Renault Mégane, Toyota Corolla ve Hyundai Accent gibi araçlara bıraktı. Kuş Serisi, bunun yanı sıra belediye zabıtası, adliye ve çeşitli diğer kamu kurumları tarafından da kullanıldı.

Kuş Serisi'nin sahip oldukları geniş iç mekan hacmi sayesinde taksi modelleri de üretilmiştir. 1995 yılından itibaren LPG seçeneği sunuldu. 2000'li yıllara kadar Kuş Serisi, Türkiye'deki taksi pazarının büyük bir çoğunluğunu elinde tuttu.³⁷ Bunun dışında Azerbaycan, Gürcistan³⁸ ve Mısır'da da taksi olarak kullanıldı. Kuş Serisi'nin taksi modellerinin üretimi Temmuz 2003 tarihinde sona erirken,³⁹ 2000'lerden itibaren yerini Fiat Siena ve Albea ile Hyundai Accent'e bıraktı.

1993 yılında Kartal'ın özel ambulans modeli üretilmiştir.⁴⁰ Kartal Kargo ise sınırlı bir şekilde PTT tarafından kullanıldı.

Motorsporları

Murat 131 Şahin ise çeşitli ralli etkinliklerinde ralli aracı olarak kullanıldı.

Kaynakça

Dış bağlantılar

• tofas-club.blogspot.com

Orijinal kaynak: tofaş kuş serisi. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩
2. ↩
3. ↩
4. ↩
5. ↩
6. ↩
7. ↩
8. ↩
9. ↩
10. ↩
11. ↩
12. ↩
13. ↩

14. http://imageshack.us/photo/my-images/22/tofas.jpg/sr=1 ↩

15. ↩
16. ↩
17. ↩
18. ↩
19. ↩
20. ↩
21. ↩
22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩

28. World of Cars 2006·2007, p. 79 ↩

29. ↩
30. ↩
31. ↩
32. ↩
33. ↩
34. ↩
35. ↩
36. ↩
37. ↩
38. ↩
39. ↩
40. ↩

Kategoriler